ENERGIA ELEKTRYCZNA
TARYFY NA ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ
Taryfy na energię elektryczną obliczają spółki energetyczne. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki może je zatwierdzić lub nie, biorąc pod uwagę „uzasadnione koszty” zakupu tej energii na rynku hurtowym, podatków i opłat oraz marży sprzedawcy. W praktyce taryfy szacowane są w oparciu na średnioważonych cenach energii w kontraktach terminowych na następny rok.
Od początku roku do dziś średnia ważona cena na 2024 rok wynosi 680 zł/MWh, czyli 68 gr/kWh netto. Sprzedawcy doliczają koszty tzw. kolorowych certyfikatów i akcyzę, co daje koszt ok. 695 zł/MWh. Doliczając marżę spółki zaproponują nie więcej niż 75 gr, a prezes URE za uzasadnione może uznać niewiele ponad 70 gr/kWh.
Koszt CO2 w rachunku za prąd
Ceny węgla spalanego w europejskich elektrowniach oraz ceny gazu był istotnym czynnikiem w 2022 roku podwyższającym ceny energii elektrycznej na giełdzie, co skutkowało podnoszeniem cen taryf na prąd na 2023 rok. Dziś ceny węgla na polskim rynku utrzymują się na najwyższych poziomach w historii, jednak ceny na polskiej giełdzie zmniejszają się, nawet poniżej kosztów wytwarzania w elektrowniach węglowych, wliczając w nie zarówno koszt węgla, jak i CO2. Skutkiem tego jest to, iż na rynku coraz częściej mamy do czynienia znad podażą energii, która jest spowodowana panelami fotowoltaicznymi i farmami wiatrowymi. Była już sytuacja gdzie mieliśmy kilkadziesiąt godzin z ujemnymi cenami energii, gdzie to sprzedający musieli dopłacać kupującym, aby pozbyć się zakontraktowanej energii lub móc nadal produkować. Udział CO2 wynosi ok. 18% w 2023 roku i wzrośnie do ok. 24% w 2024 roku.
W Unii Europejskiej, w tym także w Polsce, funkcjonuje System Handlu Uprawnieniami do Emisji (EU ETS), który reguluje emisje gazów cieplarnianych, w tym CO2, w sektorach przemysłowych i energetycznym. Firmy są zobowiązane do posiadania uprawnień do emisji w ilości odpowiadającej ich emisjom CO2. Jeżeli przekroczą swoje limitowane ilości emisji, muszą zakupić dodatkowe uprawnienia.
Koszty tych uprawnień mogą wpływać na ceny energii elektrycznej, ponieważ firmy energetyczne mogą przerzucić te koszty na konsumentów. Jednakże, konkretne koszty CO2 w rachunkach za prąd mogą się różnić w zależności od dostawcy energii, rodzaju umowy (stałe ceny, zmienna cena rynkowa) i innych czynników.
Duże przedsiębiorstwa, zakłady produkcyjne
Dla większości przedsiębiorstw rosnące ceny energii, paliw i surowców energetycznych są barierami komplikującymi funkcjonowanie oraz prowadzenie działalności gospodarczej. W odpowiedzi na kryzys energetyczny przedsiębiorstwa podniosły ceny swoich produktów i usług. W krótkim terminie przedsiębiorstwa reagują na wysokie ceny energii ograniczeniem produkcji albo przerzuceniem kosztów na końcowe ceny swoich towarów. Dopiero długofalowe podwyżki są motywacją do podjęcia działań inwestycyjnych. Część firm zrealizowało lub planuje inwestycje służące ograniczeniu kosztów nośników energii.
Firmy podejmują różne działania, aby przeciwdziałać skutkom kryzysu energetycznego, niektóre poszukiwały tańszych surowców, materiałów i usług u dostawców, a więcej niż co trzecie wstrzymało planowane inwestycje.
Część przedsiębiorstw zmiany na rynku potraktowała jako impuls do rozpoczęcia inwestycji zmniejszających wykorzystanie energii. Firmy decydowały się na modernizację urządzeń, aby zwiększyć ich oszczędność energetyczną, zaczęły inwestowanie we własne OZE, czy modernizację termiczną budynków. Mniejszą popularnością cieszyło się wprowadzenie cyfryzacji i automatyzacji procesów produkcyjnych, zmiana nośnika energii na tańszy, bardziej lub mniej emisyjny oraz wprowadzenie floty pojazdów elektrycznych.